در قالب word و در 31 صفحه، قابل ویرایش.
بخشی از متن تحقیق:
دومين اصل از اصول دين مبين اسلام، « عدل» است.
براي عدل، چندين معني ذكر شده است كه در ذيل، فهرست وار، بيان مي شود .
موزون
بودن اگر مجموعه اي را در نظر بگيريم كه در آن، از حيث كميت، مقدار لازم
هر جزء و از لحاظ كيفيت، ارتباط اجزاء با يكديگر رعايت شود، مثلاً يك
اجتماع اگر بخواهد باقي بماند و اثر مطلوب خود را بدهد و نقش منظور را محقق
نمايد بايد متعادل باشد، يعني هر چيزي در آن بايد به قدر لازم وجود داشته
باشد.
يك اجتماع متعادل به كارهاي فراواني از قبيل امور اقتصادي، سياسي،
فرهنگي، قضايي، تربيتي و … احتياج دارد . اين كارها بايد ميان افراد
تقسيم شود و براي هركدام از آن كارها به اندازه اي كه لازم و ضروري است،
افرادي گماشته شود.
معني ديگر عدل تساوي و نفي هر گونه تبعيض است
گاهي مي گويند: فلاني عادل است . منظور اين است كه هيچگونه تفاوتي ميان افراد قائل نمي شود.
بنابراين،
عدل يعني مساوات . اگر مقصود از اين معني، اين باشد كه عدالت ايجاب مي كند
كه هيچگونه استحقاقي رعايت نگردد و با همه چيز و همه كس به يك چشم نظر
شود، اين عدالت، عين ظلم است.
اما اگر مقصود اين باشد كه عدالت يعني رعايت تساوي در زمينة استحقاقها است البته اين معني درست است.
عدل،
چنين مساواتي را ايجاب مي كند، و چنين مساواتي از لوازم عدل است. به اين
معني كه هركس هر اندازه كه لياقت و استحقاقي كه دارد، امتياز مي گيرد.
معناي ديگر عدل، رعايت حقوق افراد و عطا كردن به هر صاحب حق، حق او را.
و
ظلم عبارت از پامال كردن حقوق و تجاوز و تصرف در حقوق ديگران مي باشد .
معني حقيقي عدالت بشري، يعني عدالتي كه در قانون بشري بايد رعايت شود و
افراد بشر بايد آن را محترم بشمارند.
اين عدالت متكّي به دو چيز است:
الف
ـ حقوق و اولويت ها يعني افراد بشر، نسبت به يكديگر و در مقايسه با يكديگر
نوعي حقوق و اولويت پيدا مي كنند . مثلاً كسي كه با كار خود، محصولي توليد
مي كند، طبعاً نوعي اولويت نسبت به آن محصول پيدا مي كند و منشاء اين
اولويت، كار و فعاليت اوست.
ب ـ امر ديگر، خصوصيت ذاتي بشر است كه طوري
آفريده شده است كه در كارهاي خود الزاماً نوعي انديشه هايي را كه به «
اعتباري» معروف هستند، استخدام مي كند و با استفاده از آن انديشه ها به
مقاصد طبيعي خود نائل مي آيد . آن انديشه ها، يك سلسله انديشه هاي «انشائي»
يا امري است كه با « بايد» ها مشخص مي شود. از آن جمله، اين است كه براي
اينكه افراد جامعه بهتر به سعادت خود برسند بايد حقوق و اولويت ها، رعايت
شود.
رعايت استحقاقها در افاضه وجود
معني اين سخن اين است كه موجودات
در نظام هستي از نظر قابليت ها و امكان فيض گيري از مبدأ هستي، با يكديگر
متفاوتند. هر موجودي در هر مرتبه اي كه هست، از نظر قابليت فيض گرفتن
استحقاقي خاص به خود دارد . ذات مقدس حق كه كمال مطلق و خير مطلق و فياض
علي الاطلاق است، به هر موجودي، آنچه را كه براي آن موجود ممكن است، از
وجود و كمال، اعطا مي كند و هيچگاه از دادن فيض و كمال به مخلوقات خودداري
نمي كند.
عدل الهي در نظام تكوين، يعني هر موجودي، هر درجه از وجود و
كمال كه استحقاق و امكان آن را دارد، دريافت كند و ظلم يعني، منع فيض و
خودداري از جود و بخشش به وجودي كه استحقاق آن را دارد .
ميانه روي و اجتناب از افراد و تفريط به عبارت ديگر، هر چيزي را به جاي خود نهادن.
منظور
از عادل بودن خداوند سبحان، اين است كه استحقاق شايستگي هيچ موجودي را
معطّل نمي گذارد و به هركس، هرچه استحقاق دارد مي دهد …
